Kooperatiflerin iktisadi İşletme Oluşturması

Kemal ÖZMEN
İOSB Mali Danışmanı
7061 sayılı kanunla; 5520 sayılı kurumlar vergisi kanununda yapılan
değişikliklerin uygulanmasına ilişkin ve 1 Seri No’lu kurumlar vergisi
genel tebliğinde yapılan değişiklikler kapsamında kooperatiflerin
kooperatif tüzel kişiliğine bağlı ayrı bir iktisadi işletme oluşturması hususu
23/12/2017 tarih ve 30279 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 14 Seri
No’lu Tebliğle gündeme gelmiştir.
Tebliğ incelendiğinde anlaşılacağı üzere; iktisadi işletme oluşturmanın amacının, kurumlar vergisinden muafiyet şartlarmı taşıyan kooperatiflerin (KVK 4/k) ortak dışı işlemleri nedeniyle kurumlar vergisi mükellefi olmaları durumunda bütün gelirlerin (ortak içi gelirler dahil) vergilenmemesi, dolayısıyla sadece kooperatifin ortak dışı gelirlerinin vergilenmesi için kooperatif tüzel kişiliğine bağlı ayrı bir iktisadi işletme oluşturularak ortak dışı bu gelirler yönünden ve iktisadi işletme üzerinden kurumlar vergisi mükellefiyeti tesis ettirilerek işlem ve uygulama yapılmasıdır.
01/01/2018 tarihinden itibaren yürürlüğe giren bu uygulamayı mevcut kooperatifler karşısında değerlendirdiğimizde, kooperatiflerin halihazırdaki durumlarınm (iş ve işlemlerinin) aşağıdaki iki durumdan birine uyduğu görülecektir.
1-Kooperatif, kurumlar vergisinden muafiyetle ilgili bütün şartları taşımış olması nedeniyle kurumlar vergisinden muaftır. (KK.4/k)
2-Kooperatif kurumlar vergisinin muafiyetle ilgili şartı yada şartları taşımadığından, kurumlar vergisine tabidir.
1-Kooperatifin halihazırdaki durumu kurumlar vergisinden muaf ise, yani mevcut durumu 5520 sayılı kurumlar vergisi kanununun 4/k maddesinde sayılan muafiyet şartlarını taşıyor ve ortak dışı işlemleri yoksa muafiyeti devam edecektir. Ortak dışı işlemleri olur ise yine muafiyeti devam edecek. Ancak ortak dışı işlemleri için kooperatif tüzel kişiliğine bağh iktisadi işletme oluşturulacaktır. Bilindiği üzere bu şartı taşıyan
kooperatiflerin henüz arsa alımı yada inşaat aşamasında oldukları bilinmektedir.
2-Kooperatif kurumlar vergisi mükellefi ise, bu durumda kurumlar vergisi mükellefi olma nedeni sadece ortak dışı işlemlerinden dolayı ise 01/01/2018 tarihi itibariyle kurumlar vergisi mükellefiyet kayıtları sonlandırılacaktır. Ortak dışı işlemlerinden dolayı 01/01/2018 tarihinden itibaren kooperatif tüzel kişiliğine bağlı iktisadi işletme oluşturularak iktisadi işletmenin kurumlar vergisi mükellefiyeti tesis edilecektir.
Kurumlar vergisi mükellefiyeti açık olan kooperatifin kurumlar vergisi mükellefiyetinin kapatılarak sadece ortak dışı işlemlerinden elde edilen gelirlerin iktisadi işletme nezdinde vergilendirilmesi için diğer şartları taşıyor olmaları gerekmektedir. Bu şartlar, 5520 sayılı Kurumlar Vergisi kanunu 4/k maddesinde ve 1 seri no.lu kurumlar vergisi tebliğinde açıklanmıştır.
Kooperatifin kurumlar vergisi mükellefi olma nedeni, KVK’nun 4/k maddesindeki şartlarmdan birinin yada birden fazla maddesinin bozulmasından kaynaklanıyor ise, kooperatifin kurumlar vergisi mükellefiyeti devam edeceğinden ayrıca kooperatife bağlı iktisadi işletme oluşturulması gerekmeyecektir.
Kurumlar vergisi kanununun 4/k ve 1 seri no.lu kurumlar vergisi tebliğinde belirtilen şartları taşıyan kooperatiflerin sadece ortak dışı işlemleri nedeniyle kurumlar vergisi muafiyet şartlarının bozulması durumunda bütün gelirleri
nin vergilenmemesi, dolayısıyla sadece ortak dışı gelirlerin vergilenmesi için kooperatifler lehine olacağı düşünülerek yapılan bir mevzuat değişikliği olup, yararlarının yanında kooperatiflere bir takım ek işler getirdiği ve uygulamasının da açık olmadığı görülmektedir.
Kooperatifin ortak dışı işlemleri nedeniyle kooperatif tüzel kişiliğine bağlı ayrı bir iktisadi işletme oluşturması durumunda iktisadi işletmelerin hesap ve kayıtlarının kooperatif hesapları ile ilişkilendirilmeksizin iktisadi işletme adına tasdik ettirecekleri ayrı defterlerde izleneceğinden iki kurum oluşacaktır. Dolayısıyla gider dağıtımı ve genel kurullarda görüşülmesi gibi konularda bir takım farklılıklar ve sorunlar oluşturacağı düşünülmektedir.
Diğer taraftan kooperatifler 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununda kurumlar vergisine tabi kurumlar arasmda sayıldığmdan, dernek gibi düşürülmesi vergi tekniğine uygun olmadığı gibi kooperatifin kuracağı iktisadi işletmenin nasıl oluşacağı bilgisi de açık değildir. Bunun yerine gelirlerin tama mının kooperatif kayıtları üzerinden yapılarak ortak içi ve ortak dışı gelirlerin kooperatif hesaplarında ayrı izlenip Ur-zarar hesabında da bu ayrıma gidilerek vergilendirilmesi, dolayısıyla bir iktisadi işletme kurulmasma gerek olmadan düşünülen amacın gerçekleşmesi mümkün olduğu halde, vergi tekniğine uymayan farklı bir uygulama getirildiği görülmektedir. Bu nedenle çok sayıda özelge isteğine neden olacak bir durum yaratacağını düşünüyorum.
KAYNAK : İOSB Haber
- CUMHURBAŞKANIN’DAN SANAYİ AÇIKLAMALARI - 16 Ocak 2019
- TÜMSİAD Yönetim Kurulu İkiteli OSB’yi Ziyaret Etti - 16 Ocak 2019
- TÜM İMKANLAR SEFERBER EDİLDİ - 16 Ocak 2019
- HAYAL DEĞİL.. TÜRK BAYRAĞI UZAYA DİKİLDİ - 16 Ocak 2019
- TOSİAD Yönetim Kurulundan İkitelli OSB’ye Ziyaret - 16 Ocak 2019
- Yönetim Kurulu Başkanı Hakan Tunç, KONSİAD Yönetim Kurulu Başkanı Kemal Çelik ve Yönetim Kurulu Üyelerini ağırladı - 16 Ocak 2019
- Konya Tanıtım Günlerinin Açılış Programı Gerçekleştirildi. - 16 Ocak 2019
- 62.,63.,64. Türkiye Cumhuriyeti Hükümetleri Başbakanı Sayın Ahmet Davutoğlu İkitelli OSB’yi ziyaret etti. - 16 Ocak 2019
- “Sanayide Yerli ve Milli Dönüşüm” Paneli - 1 Kasım 2018
- Yatırımcı İçin Dolar 3,77 TL’ye Sabitlendi - 1 Kasım 2018